آزمایشگاه متالورژی
آشنایی با آزمایشگاه متالورژی و فلزشناسی
آزمايشگاه متالورژي گروه ملي صنعتي فولاد ايران در مكاني به مساحت 600 متر مربع شامل سه بخش مكانيك وشيمي و متالوگرافي با برخورداري از كادري مجرب و كارشناس وتجهيزات تست مدرن به ارائه خدمات آزمايشگاهي به داخل وخارج از شركت مي پردازد . آزمايشگاه از سال 1383 با كسب گواهينامه تائيد صلاحيت آزمايشگاههاي همكار از سوي سازمان استاندارد وتحقيقات صنعتي ايران به عنوان اولين آزمايشگا ه مرجع وهمكار استاندارد در زمينه فلز شناسي در سطح استان خوزستان فعاليت مي كند .همچنين در سال 1392 با استقرار سيستم ISO/IEC17025 به عنوان اولين آزمايشگاه استان و استان هاي همجوار موفق به اخذ اين استاندارد(مديريت كيفيت) شد. دستگاه هاي مجهز تست كشش وفشار وخمش در بخش مكانيك كوانتومترهاي ثابت وسيار در بخش شيمي ودستگاه هاي پوليش ومانت وميكروسكوپ متالوگرافي وتجهيزات ماكرو اچينگ بخشي از دستگاه هاي موجود در آزمايشگاه هستند.آزمايشگاه مجهز به يك دستگاه پيشرفته XRF با توانائي آناليز طيف وسيعي از عناصر(از عدد اتمي 9تا92) مي باشد. آزمايشگاه در خصوص تحقيقات وپژوهش نيز فعال بوده وتا كنون همكاريهایي را با مراكز علمي ودانشگاهي بعمل آورده است.
ليست تجهيزات آزمايشگاه متالورژي
رديف | مشخصات و مدل دستگاه | مارك | تيپ | تعداد | كشور سازنده | سال ساخت | وضعيت |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | كشش 60 تني | ZWICK | 600E | 1 | آلمان | 2000 م | آماده به كار |
2 | كوانتومتر | SPECTRO | M5 | 1 | // | 1995 م | // |
3 | كوانتومتر | SPECTRO | M8 | 1 | // | 2000 م | // |
4 | كوانتومتر | WAS | FMP | 1 | // | 2012 | // |
5 | و متعلقات XRF | THERMO | ADVANT'X | 1 | سوئيس | 2008 م | // |
6 | خمش و خمش مجدد | OSCAM | K1 | 1 | ايتاليا | 2006 م | // |
7 | كوانتومتر سيار | WAS | PMI | 1 | آلمان | 2007 م | // |
8 | سختي سنج ثابت | كوپا | UV1 | 1 | ايران | 1391 | // |
9 | سختي سنج پرتابل | EQUOTIP | Proceq | 1 | سوئيس | 1375 ش | // |
10 | سختي سنج ثابت | مدرن ابزار | HT2A | 1 | ايران | 1372 ش | // |
11 | آب مقطرگير | شيماز | SHWD3 | 1 | ايران | 1387 ش | // |
12 | ميكروسكوپ متالوگرافي | صاايران | IMM-420 | 1 | ايران | 1382 ش | // |
13 | كورة حرارتي | اكسايتون | 1500 | 1 | // | 1378 ش | // |
14 | اسپكتروفتومتر | CECIL | CE202 | 1 | انگلستان | قبل از سال 1360 ش | // |
15 | ترازوي دقيق | Sartorius | LA230S | 3 | سوئيس | 1383 ش | // |
16 | اتوكلاو | memmert | U30 | 1 | آلمان | قبل از سال 1360 ش | // |
17 | كوره | اشترولاين | 2 | // | قبل از سال 1360 ش | // | |
18 | پوليش متالوگرافي | JEAN WIRTZ | 2 | // | قبل از سال 1360 ش | // | |
19 | پوليش | HERZOG | 1 | // | قبل از سال 1360 ش | // | |
20 | پوليش | پگاه | 2 | ايران | 1386 ش | // | |
21 | آسياب | Restschmuhle | 1 | آلمان | قبل از سال 1360 ش | // | |
22 | فرز | تبريز | 2 | آلمان و چين | 1389 | // | |
23 | تراش | تبريز | 5/1 متري | 1 | ايران | قبل از سال 1360 ش | // |
24 | كربن-گوگرد | ELTRA | CS2000 | 1 | آلماني | 1391 | // |
25 | كشش 100 تني | Galdabini | 1 | ايتاليا | 2008 م | // | |
26 | سنگ روميزي | METABO | 3 | آلمان | قبل از سال 1360 ش | // | |
27 | صافي الكترونيكي گاز آرگون | SIRCAL | MP-2000 | 2 | ايران | 1381 | // |
28 | خمش لوله | اينرپك | 1 | // | 1381 | // | |
29 | اره نواري | MEP | 250 | 1 | مونتاژ ايران | 1383 | // |
30 | دريل ستوني | 1 | آلمان | قبل از سال 1360 ش | // | ||
31 | پرداخت سنگي | Herzog | 1 | // | // | // | |
32 | ابزار آلات كارگاهي | // | // | ||||
33 | اره نواري دو ستونه | BEKA MACK | BMCY 350 | 1 | تركيه | 1392 | // |
بخش مکانیک
کارگاه آماده سازی
نمونههای ارسالی به آزمایشگاه قبل از انجام آزمون به کمک تجهیزات موجود ازقبیل اره نواری، صفحه تراش، فرز، سنگ سنباده، موتور جوشکاری و سایر دستگاههای کارگاهی آمادهسازی میشوند. آمادهسازی نمونهها برمبنای استانداردهای مربوطه انجام میگردد.
آزمون خمش
یکی از الزامات استانداردهای محصولات فولادی آزمون خمش است. آزمایشگاه مجهز به دو دستگاه خمش می باشد که یکی مختص لوله و دیگری مربوط به خم کاری میلگرد، ورق، تیرآهن و … است. در آزمون خمش براساس استانداردها، شرایط آزمون ازجمله قطر خمش و زاویه خم موردنظر قرار میگیرد.
آزمون کشش و فشار
آزمایشگاه مجهز به دستگاه پیشرفته تست کشش و فشار یونیورسال مدل ZWICK Z۶۰۰E با ظرفیت ۶۰ تن ساخت کشور آلمان و همچنين دستگاه كشش با ظرفيت 100 تن گالدابيني ساخت كشور ايتاليا می باشد که با صحت و کارآئی بالا انواع نمونه ها را مورد آزمون قرار میدهد و به گواه کالیبراسیون های دورهای از دقت فوق العادهای برخوردار است. درحال حاضر این دستگاه در سطح استان خوزستان درنوع خود بینظیر است.
سختی سنجی
سختی سنج EQUOTIP بسیار سبک وقابل حمل است که با سرعت و دقت بالا سختی را به صورت دیجیتالی نمایش میدهد و قابلیت اندازهگیری سختی اکـثر فلزات را دارد.
همچنين آزمايشگاه مكانيك از يك دستگاه سختي سنج ثابت مدل كوپا برخوردار مي باشد.
آزمون تخت کردن لوله
یکی از آزمونهای تشخیص انعطافپذیری در لولهها که در سایزهای بالا جایگزین آزمون خمش میشود، آزمون تخت کردن است. در این آزمون لوله متناسب با قطر و ضخامت به اندازه معینی بوسیله دو صفحه فشار تخت میشود و در صورتی که ترک یا شکستگی درآن بوجود نیاید، مورد قبول خواهد بود.
اندازهگیری ابعادی
در استاندارد محصولات حدود مجازی برای ابعاد تعیین شده است که برای تطبیق آنها با مشخصات واقعی، ابعاد محصولات اندازه گیری میشوند. برای مثال در میلگرد: ارتفاع و پهنای آج عرضی و طولی، گام و وزن یک متر- در تیرآهن: ارتفاع، پهنای بال، ضخامت بال و جان، عدم تقارن بالها و وزن یک متر- در لوله : قطر خارجی، ضخامت و وزن یک متر اندازه گیری و با استاندارد مقایسه میشود.
بخش شیمی
کارگاه آماده سازی نمونه
کارگاه آمادهسازی نمونه شامل مراحل زیر میباشد:
پولیش کاری
سنگ زنی
آسیاب
نمونهها پس از ارسال به آزمایشگاه با توجه به نوع آزمایش تحت عملیات مذکور قرار گرفته و سپس جهت انجام آزمون به بخش مربوطه منتقل میشوند.
کوانتومتر
آزمایشگاه مجهز به دو دستگاه کوانتومتر ثابت مدل SPECTRO و یک دستگاه سیار مدل WAS ساخت کشور آلمان جهت تعیین ترکیب شیمیائی نمونهها میباشد.
آزمایشگاه توانایی تعیین درصد وزنی ۲۵ عنصر درپایه های آهن، نیکل، مس و آلومینیوم را دارد.
این دستگاه ها جهت شناسایی فولادهای ساختمانی، ابزار، تندبر، ضدزنگ، چدن و قطعات مجهول برنامهریزی شده است.
X.R.F
در بخش آماده سازی X.R.Fنمونه توسط دستگاه آسیاب پودر شده و سپس توسط دستگاه پرس یا فیوژن جهت آنالیز آماده میگردد.
دستگاه XRF مدل ARL ADVANT’X ساخت کشور سوئیس توانایی تجزیه بیش از۸۴ عنصر را دارد.
نرم افزار تحلیلی Uniquant استفاده از این تجهیزات را برای تجزیه و تحلیل آسان و سریع کل نمونههای ناشناخته مسیر میسازد.
شیمی تجزیه
در این بخش با استفاده از دستورالعملهای شیمیتر و تجهیزات موجود آنالیز شیمیائی عناصری مانند: منگنز، آهن کل، آهن فلزی، کربن و اندازهگیری سختی آب انجام میشود.
تجهیزات این بخش شامل هود و سکوی آزمایشگاهی، کوره اشترولاین، کوره عملیات حرارتی، اتوکلاو، حمام بن ماری، اسپکتروفتومتر، هیتر، ترازوی آنالیتیکال و غیره میباشند.
متالوگرافی
– ماکرواچینگ
در این بخش نمونه های از مقطع شمش تهیه شده و پس از پرداخت و صیقل دادن آن با استفاده از HCl و طبق دستورالعمل استاندارد اچ گردیده و موارد زیر بررسی میگردد.
تعیین ساختار انجماد و تشخیص عیوب ریختگری
شناسایی آخالها
شناسایی حفرههای گازی و انقباضی
اندازه گیری ابعادی نمونهها
درصورت لزوم انجام سولفور پرینت جهت تشخیص آخالهای سولفیدی
ریز ساختار
فعالیتهای انجام شده در این بخش شامل مراحل زیر میباشد:
مانت کردن
پولیش کاری
اچینگ سطح نمونه
بررسی ساختار میکروسکوپی و دانهبندی فولاد
تهیه عکس و گزارش تحلیلی
اندازهگیری چربی سطح تجهیزات
تجهیزات کارخانه تولید اکسیژن و خطوط لوله جهت انتقال هوا و اکسیژن باید عاری از چربی باشند تا از اشتعال یا انفجار جلوگیری شود. آزمایشگاه قبل از مونتاژ خطوط لوله از سطح داخلی آنها نمونهبرداری کرده و طبق دستورالعمل با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر میزان چربی را در سطوح نمونهبرداری شده اندازهگیری می نماید.
اندازهگیری استیلن موجود در اکسیژن و هوای مایع
اکسیژن و هوای مایع باید عاری از استیلن باشند. برای تست خلوص آنها، نمونه هایی از اکسیژن وهوای مایع در ظرفهای مخصوص به آزمایشگاه ارسال میگردند که طی انجام دستورالعمل خاصی با استفاده از محلولهای شاهد میزان استیلن در اکسیژن و هوای مایع تخمین زده میشود.
اندازهگیری کربن و گوگرد
با استفاده از دستگاه کربن-گوگرد مدل ELTRA-CS2000 به سه روش کورهالقایی؛ مقاومتی و هضم اسیدی مقدار کربن و گوگرد اندازهگیری میگردد.