آزمایشگاه متالورژی

آشنایی با آزمایشگاه متالورژی و فلزشناسی

آزمايشگاه متالورژي گروه ملي صنعتي فولاد ايران در مكاني به مساحت 600 متر مربع شامل سه بخش مكانيك وشيمي و متالوگرافي با برخورداري از كادري مجرب و كارشناس وتجهيزات تست مدرن به ارائه خدمات آزمايشگاهي به داخل وخارج از شركت مي پردازد . آزمايشگاه از سال 1383 با كسب گواهينامه تائيد صلاحيت آزمايشگاههاي همكار از سوي سازمان استاندارد وتحقيقات صنعتي ايران به عنوان اولين آزمايشگا ه مرجع وهمكار استاندارد در زمينه فلز شناسي در سطح استان خوزستان فعاليت مي كند .همچنين در سال 1392 با استقرار سيستم ISO/IEC17025 به عنوان اولين آزمايشگاه استان و استان هاي همجوار موفق به اخذ اين استاندارد(مديريت كيفيت) شد. دستگاه هاي مجهز تست كشش وفشار وخمش در بخش مكانيك كوانتومترهاي ثابت وسيار در بخش شيمي  ودستگاه هاي پوليش ومانت وميكروسكوپ متالوگرافي وتجهيزات ماكرو اچينگ بخشي از دستگاه هاي موجود در آزمايشگاه هستند.آزمايشگاه مجهز به يك دستگاه پيشرفته  XRF با توانائي آناليز طيف وسيعي از عناصر(از عدد اتمي 9تا92) مي باشد. آزمايشگاه در خصوص تحقيقات وپژوهش نيز فعال بوده وتا كنون  همكاريهایي را با مراكز علمي ودانشگاهي بعمل آورده است.

ليست تجهيزات آزمايشگاه متالورژي

 

رديفمشخصات و مدل دستگاهماركتيپتعدادكشور سازندهسال ساختوضعيت
1
كشش 60 تني
ZWICK
600E
1
آلمان
2000 م
آماده به كار
2
كوانتومتر
SPECTRO
M5
1
//
1995 م
//
3
كوانتومتر
SPECTRO
M8
1
//
2000 م
//
4
كوانتومتر
WAS
FMP
1
//
2012
//
5
و متعلقات XRF
THERMO
ADVANT'X
1
سوئيس
2008 م
//
6
خمش و خمش مجدد
OSCAM
K1
1
ايتاليا
2006 م
//
7
كوانتومتر سيار
WAS
PMI
1
آلمان
2007 م
//
8
سختي سنج ثابت
كوپا
UV1
1
ايران
1391
//
9
سختي سنج پرتابل
EQUOTIP
Proceq
1
سوئيس
1375 ش
//
10
سختي سنج ثابت
مدرن ابزار
HT2A
1
ايران
1372 ش
//
11
آب مقطرگير
شيماز
SHWD3
1
ايران
1387 ش
//
12
ميكروسكوپ متالوگرافي
صاايران
IMM-420
1
ايران
1382 ش
//
13
كورة حرارتي
اكسايتون
1500
1
//
1378 ش
//
14
اسپكتروفتومتر
CECIL
CE202
1
انگلستان
قبل از سال 1360 ش
//
15
ترازوي دقيق
Sartorius
LA230S
3
سوئيس
1383 ش
//
16
اتوكلاو
memmert
U30
1
آلمان
قبل از سال 1360 ش
//
17
كوره
اشترولاين
2
//
قبل از سال 1360 ش
//
18
پوليش متالوگرافي
JEAN WIRTZ
2
//
قبل از سال 1360 ش
//
19
پوليش
HERZOG
1
//
قبل از سال 1360 ش
//
20
پوليش
پگاه
2
ايران
1386 ش
//
21
آسياب
Restschmuhle
1
آلمان
قبل از سال 1360 ش
//
22
فرز
تبريز
2
آلمان و چين
1389
//
23
تراش
تبريز
5/1 متري
1
ايران
قبل از سال 1360 ش
//
24
كربن-گوگرد
ELTRA
CS2000
1
آلماني
1391
//
25
كشش 100 تني
Galdabini
1
ايتاليا
2008 م
//
26
سنگ روميزي
METABO
3
آلمان
قبل از سال 1360 ش
//
27
صافي الكترونيكي گاز آرگون
SIRCAL
MP-2000
2
ايران
1381
//
28
خمش لوله
اينرپك
1
//
1381
//
29
اره نواري
MEP
250
1
مونتاژ ايران
1383
//
30
دريل ستوني
1
آلمان
قبل از سال 1360 ش
//
31
پرداخت سنگي
Herzog
1
//
//
//
32
ابزار آلات كارگاهي
//
//
33
اره نواري دو ستونه
BEKA MACK
BMCY 350
1
تركيه
1392
//

بخش مکانیک

کارگاه آماده سازی
نمونه‎های ارسالی به آزمایشگاه قبل از انجام آزمون به کمک تجهیزات موجود ازقبیل اره نواری، صفحه تراش، فرز، سنگ سنباده، موتور جوشکاری و سایر دستگاه‎های کارگاهی آماده‌سازی می‌شوند. آماده‌سازی نمونه‌ها برمبنای استانداردهای مربوطه انجام می‎گردد.

 آزمون خمش
یکی از الزامات استانداردهای محصولات فولادی آزمون خمش است. آزمایشگاه مجهز به دو دستگاه خمش می باشد که یکی مختص لوله و دیگری مربوط به خم کاری میلگرد، ورق، تیرآهن و … است. در آزمون خمش براساس استانداردها، شرایط آزمون ازجمله قطر خمش و زاویه خم موردنظر قرار می‎گیرد.

آزمون کشش و فشار
آزمایشگاه مجهز به دستگاه پیشرفته تست کشش و فشار یونیورسال مدل ZWICK Z۶۰۰E با ظرفیت ۶۰ تن ساخت کشور آلمان و همچنين دستگاه كشش با ظرفيت 100 تن گالدابيني ساخت كشور ايتاليا می باشد که با صحت و کارآئی بالا انواع نمونه ها را مورد آزمون قرار می‎دهد و به گواه کالیبراسیون های دوره‎ای از دقت فوق العاده‎ای برخوردار است. درحال حاضر این دستگاه در سطح استان خوزستان درنوع  خود بی‎نظیر است.

سختی سنجی
سختی سنج  EQUOTIP  بسیار سبک وقابل حمل است که با سرعت و دقت بالا  سختی را به صورت دیجیتالی نمایش می‌دهد و قابلیت اندازه‌گیری سختی اکـثر فلزات را دارد.

همچنين آزمايشگاه مكانيك از يك دستگاه سختي سنج ثابت مدل كوپا برخوردار مي باشد.

آزمون تخت کردن لوله
یکی از آزمون‎های تشخیص انعطاف‎پذیری در لوله‎ها که در سایزهای بالا جایگزین آزمون خمش می‎شود، آزمون تخت کردن است. در این آزمون لوله متناسب با قطر و ضخامت به اندازه معینی بوسیله دو صفحه فشار تخت می‎شود و در صورتی که ترک یا شکستگی درآن بوجود نیاید، مورد قبول خواهد بود.

 اندازهگیری ابعادی
در استاندارد محصولات حدود مجازی برای ابعاد تعیین شده است که برای تطبیق آنها با مشخصات واقعی، ابعاد محصولات اندازه گیری می‎شوند. برای مثال در میلگرد: ارتفاع و پهنای آج عرضی و طولی، گام و وزن یک متر- در تیرآهن: ارتفاع، پهنای بال، ضخامت بال و جان، عدم تقارن بال‎ها و وزن یک متر- در لوله : قطر خارجی، ضخامت و وزن یک متر اندازه گیری و با استاندارد مقایسه می‎شود.

بخش شیمی 

کارگاه آماده سازی نمونه
کارگاه آماده‎سازی نمونه شامل مراحل زیر می‎باشد:
پولیش کاری
سنگ زنی
آسیاب
نمونه‎ها پس از ارسال به آزمایشگاه با توجه به نوع آزمایش تحت عملیات مذکور قرار گرفته و سپس جهت انجام آزمون به بخش مربوطه منتقل می‎شوند.

  کوانتومتر
آزمایشگاه مجهز به دو دستگاه کوانتومتر ثابت مدل SPECTRO  و یک دستگاه سیار مدل WAS ساخت کشور آلمان جهت تعیین ترکیب شیمیائی نمونه‎ها می‎باشد.
آزمایشگاه توانایی تعیین درصد وزنی ۲۵ عنصر درپایه های آهن، نیکل، مس و آلومینیوم را دارد.
این دستگاه ‎ها جهت شناسایی فولادهای ساختمانی، ابزار، تندبر، ضدزنگ، چدن و قطعات مجهول برنامه‌ریزی شده است.

X.R.F
در بخش آماده سازی  X.R.Fنمونه توسط دستگاه آسیاب پودر شده و سپس توسط دستگاه پرس یا فیوژن جهت آنالیز آماده می‎گردد.
دستگاه XRF مدل ARL ADVANT’X ساخت کشور سوئیس توانایی تجزیه بیش از۸۴ عنصر را دارد.
نرم افزار تحلیلی Uniquant استفاده از این تجهیزات را برای تجزیه و تحلیل آسان و سریع کل نمونه‎های ناشناخته مسیر می‎سازد.

شیمی تجزیه
در این بخش با استفاده از دستورالعمل‎های شیمی‎تر و تجهیزات موجود آنالیز شیمیائی عناصری مانند: منگنز، آهن کل، آهن فلزی، کربن و اندازه‎گیری سختی آب انجام می‎شود.
تجهیزات این بخش شامل هود و سکوی آزمایشگاهی، کوره اشترولاین، کوره عملیات حرارتی، اتوکلاو، حمام بن ماری، اسپکتروفتومتر، هیتر، ترازوی آنالیتیکال و غیره می‎باشند.

متالوگرافی
– ماکرواچینگ
در این بخش نمونه ه‎ای از مقطع شمش تهیه شده و پس از پرداخت و صیقل دادن آن با استفاده از HCl و طبق دستورالعمل استاندارد اچ گردیده و موارد زیر بررسی می‎گردد.
تعیین ساختار انجماد و تشخیص عیوب ریخت‎گری
شناسایی آخال‎ها
شناسایی حفره‎های گازی و انقباضی
اندازه گیری ابعادی نمونه‌‎ها
درصورت لزوم انجام سولفور پرینت جهت تشخیص آخال‎های سولفیدی

   ریز ساختار
فعالیت‎های انجام شده در این بخش شامل مراحل زیر می‎باشد:
مانت کردن
پولیش کاری
اچینگ  سطح نمونه
بررسی ساختار میکروسکوپی و دانه‎بندی فولاد
تهیه عکس و گزارش تحلیلی

اندازهگیری چربی سطح تجهیزات
تجهیزات کارخانه تولید اکسیژن و خطوط لوله جهت انتقال هوا و اکسیژن باید عاری از چربی باشند تا از اشتعال یا انفجار جلوگیری شود. آزمایشگاه قبل از مونتاژ خطوط لوله از سطح داخلی آنها نمونه‎برداری کرده و طبق دستورالعمل با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر میزان چربی را در سطوح نمونه‎برداری شده اندازه‎گیری می نماید.

اندازه‎گیری استیلن موجود در اکسیژن و هوای مایع
اکسیژن و هوای مایع باید عاری از استیلن باشند. برای تست خلوص آنها، نمونه هایی از اکسیژن وهوای مایع در ظرف‎های مخصوص به آزمایشگاه ارسال می‎گردند که طی انجام دستورالعمل خاصی با استفاده از محلول‌های شاهد میزان استیلن در اکسیژن و هوای مایع تخمین زده می‎شود.

اندازه‎گیری کربن و گوگرد
با استفاده از دستگاه کربن-گوگرد مدل ELTRA-CS2000 به سه روش کوره‌القایی؛ مقاومتی و هضم اسیدی مقدار کربن و گوگرد اندازه‎گیری می‎گردد.